Bozyazı'nın ilk haber sitesi: Gönülle girilen tasavvufta akılla yürünemez

Tasavvuf, insanın iç dünyasına doğru bir yolculuk yapmasını ve Allah'a daha yakın olmasını amaçlayan derin bir manevi öğretidir. Tasavvufun temelinde gönül vardır; çünkü gerçek anlamda manevi olgunlaşma, kalbin arınması ve Allah'a duyulan derin sevgiyle mümkündür. Ancak bir soru vardır ki, bu soru tasavvuf yolcuları için sıklıkla tartışılan bir konudur: Gönülle girilen tasavvufta akılla yürünür mü?
Cevap basittir. Hayır, akılla tasavvuf yolu yürünemez. Çünkü tasavvuf, gönül yoludur. Gönül, aklın ötesinde bir varlık alanıdır. Akıl, düşünce ve mantık üzerine kurulu bir yapıdır, fakat tasavvuf, aklın ötesine geçmeyi ve kalbin derinliklerine inmeyi gerektirir

Gönül, tasavvufun gerçek yolu olmalıdır
İnsanı Allah'a yaklaştıkça özgürleştiren tasavvuf, özünde Allah'a ulaşmak için bir vasıtayla yapılan gönül yolculuğudur. Merhum Prof. Dr. Haydar Baş'ın," İnsanın gönül yoluyla Allah'a gitmesidir." Diye tanımladığı Tasavvuf, insanın kalp ve ruhunu temizlemeyi, nefsini terbiye etmeyi ve Allah'a olan sevgisini derinleştirmeyi hedefler. Bir insan, tasavvuf yoluna girdiğinde, öncelikle gönlünü Allah'a açmalı ve kalbindeki tüm benlik ve egoyu bir kenara bırakmalıdır. Tasavvuf, kalp ile başlar; çünkü Allah'a yakınlaşmanın tek yolu, kalpten geçer. Zikir, dua, tefekkür gibi manevi pratikler, kalbi arındırmak ve Allah'a yönelmek için kullanılır.

Bu yolda akıl, bir yardımcı olabilir, fakat tasavvufun asıl taşıyıcısı gönüldür. Akıl, insanı bazen doğruya yönlendirebilir, ancak kalp, insanın içsel dönüşümünü gerçekleştirir. Çünkü tasavvuf, mantıksal bir yol değil, ruhsal bir derinliktir. Akıl, düşünceyi şekillendirir; ama gönül, kalp yoluyla duyulan ilahi aşkı ve Allah'a olan sevgiyi en derin şekilde hisseder.
Akıl ve gönül arasındaki fark
Akıl, insanın dış dünyayı algılamasını, mantıklı düşünmesini ve olaylara nesnel bir bakış açısıyla yaklaşmasını sağlar. Akıl, çoğu zaman somut ve maddi gerçeklerle ilgilidir. Gönül ise daha soyut, derin ve manevi bir boyuttur. Gönül, aklın ötesinde bir sezgiye sahip olup, insanın içsel dünyasında Allah'ı bulmayı hedefler. Tasavvuf, işte bu içsel derinlik ve sevgiyle ilerler.

Nefsini arındırması gönülle olur
Tasavvufta akıl, kalbin ve ruhun derinliklerine inmek için bir araç değildir. Akıl, mantık ve neden-sonuç ilişkileri üzerine kuruludur, fakat tasavvuf bu sınırları aşar. Tasavvuf, insanın egosunu, nefsini arındırmasını ister ve bu süreç, akıl ile değil, yalnızca gönülle mümkündür. Akıl, zamanla insanı sınırlarına çekebilir; fakat gönül, sınır tanımayan bir sevgidir. Allah'a duyulan sevgi ve aşk, akıl ile açıklanamaz; çünkü o, bir kalp meselesidir.

Gönül yolu ve ilahî aşk
Tasavvufun özüdür ilahî aşk. Allah'a duyulan sevgi, gönül yoluyla gelişir. Akıl, bu aşkı mantıklı bir şekilde açıklamaya çalışırken, gönül, bu aşkı hissetmeye ve yaşamaya odaklanır. Akıl, sevgiye dair teorik bir anlayış geliştirebilirken, gönül, bu sevgiyi deneyimler. Gönül, sadece duymak ve hissetmekle kalmaz, yaşar. Tasavvuf, gönlün derinliklerine inmenin bir yoludur ve buradaki yolculuk akıl ve mantıkla sınırlı değildir.

Bir tasavvufî yolculuk, gönülle başlar ve ancak kalp saflaştıkça, Allah'a olan sevgi derinleşir. Bu yolculukta, akıl bir gölge gibidir, yolculuğun önüne geçmeyen ve yolun ışığını engellemeyen bir etken olarak var olabilir. Akıl, bazen gönlü yönlendirebilir veya doğru yolu gösteren rehber olabilir, fakat esas olan gönüldür.

Sonuç olarak, akıl ve gönül arasındaki denge
Tasavvufta, gönül yolu akıl yolundan farklıdır. Akıl, bazen tasavvuf yolculuğuna dair bazı pratik soruları cevaplayabilir veya dışsal tecrübeleri anlamlandırabilir. Ancak asıl yolculuk, gönülle yapılır. Akıl, ne kadar güçlü olursa olsun, gönülün derinliklerine nüfuz edemez. Çünkü tasavvufun özüdür gönül ve ancak kalp vasıtasıyla Allah'a yönelerek ve sevgiyle arınarak tasavvuf yolunda ilerleyebilir.

İsmail Çetin / diğer yazıları