İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, dördüncü toplantı sonrası 2019 yılı için belirlenen asgari ücreti açıkladı. Buna göre bekar ve çocuksuz bir işçinin net asgari ücreti 2020 TL olacak.
Böylece geçen yıl 1603 TL olan asgari ücrete yüzde 26.05 oranında, yani 417 TL zam yapılmış oldu. Hayırlı uğurlu olsun.
Evli ve üç çocuğu olan bir işçinin asgari ücreti ise 2155 TL. Bu beş kişilik bir aile demek, yani bu ailede kişi başı aylık gelir 431 TL, yıllık gelir ise 5172 TL. Dolar kurunu 5,30 TL kabul edersek, 5 kişilik asgari ücretlinin yıllık kişi başı milli geliri "zamlı" haliyle 976 dolar yapıyor.
Kişi başı milli gelir olarak ifade edilen 10 bin dolar nerde, 976 dolar nerde… Açıkça görüldüğü gibi gelir dağılımında büyük bir uçurum var.
İşçilerin temsilcisi olarak komisyonda bulunan Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, "Bizim bir eşiğimiz vardı 2000 TL'yi aşma eşiği. Hedefimiz insanca yaşamak için bir ücret. Bu ücret mükemmel değil ancak güzel bir ücret" ifadelerini kullandı.
Halbuki Türk-İş Kasım ayı için 4 kişilik bir ailenin açlık sınırını 1943 TL, yoksulluk sınırını 6328 TL olarak açıklamıştı.
Malum, "insanca yaşamak" için minimum gelir, açlık sınırı değil, yoksulluk sınırıdır. Yani belirlenen yeni asgari ücret, insanca yaşamak için gerekli olan gelirin sadece üçte biri kadardır.
Yeni asgari ücret 2003 yılında 225 TL olan asgari ücretten 9 kat daha fazla…
Siyasilerimiz, bakın biz asgari ücreti 9 kat artırdık diyerek doğal olarak övünüyorlar. 2003'ten 2018'e enflasyon oranlarındaki artışları hesaplarsanız, 9 kattan çok daha fazla olduğunu göreceksiniz. 2003 yılındaki asgari ücretle 6,38 çeyrek altın alınabiliyorken, yeni asgari ücretle 5,77 adet alınabiliyor.
Doğru, asgari ücret artmış ama satın alma gücü günden güne erimiş.
Yani önemli olan ücretin ne kadar arttığı değil, satın alma gücünün ne kadar arttığıdır.
En doğru asgari ücret ise, 4 kişilik bir aileden bahsediyorsak en az yoksulluk sınırı kadar olmasıdır. Türkiye için bu rakam 6328 TL'dir. Bu rakam bir işçi ailesinin mutfak, barınma, ısınma, iletişim, sağlık, eğitim, ulaşım gibi temel ihtiyaçlarını karşılar.
Bu ailenin elbette bu masrafların dışında ileriye dönük bir takım planları da olacaktır.
Örneğin hacca gitmek isteyeceklerdir, çocuklarına düğün yapacaklardır, ev, araba gibi ihtiyaçlarını alacaklardır. Bunun için de bir miktar birikime daha ihtiyaçları olacaktır.
Dolayısıyla bir işçi ailesinin maaşı yoksulluk sınırının bir miktar üzerinde olmalıdır.
Asgari ücretin işçiye dönük kısmı böyle, peki işverene göre nasıl?
Yeni asgari ücretle işverenin maliyeti 621 TL artmış olacak. Asgari ücret 1603 TL iken işverene maliyeti 2384 TL idi, dolayısıyla 3005 TL'ye çıkmış olacak. Asgari ücrete yapılan yüzde 26'lık zam direkt olarak işverenin istihdam maliyetinde yüzde 26'lık bir artış demektir.
Artan maliyetler ve daralan pazar sebebiyle binlerce şirketin –ki içlerinde ilk 500'e giren dev holdingler de var- konkordato ilan ettiği bir atmosferde işverenlerin böyle bir maliyeti göğüsleyebilmesi mümkün mü? Bence değil… Bunun anlamı, işverenlerin işçi çıkartması, işsizliğin de tırmanmasıdır.
İşte yıllardır anlatmak istediğimiz bu… Kapitalizmle bir deliği kapatmak istersiniz ama daha büyük bir deliğin açılmasına neden olursunuz. Kapitalizmle sosyal devlet olmak asla mümkün değildir.
Kapitalist bir ekonomi anlayışıyla devam etmek esasen anayasamıza da uygun değildir, çünkü anayasamızın değiştirilemez ilk 3 maddesinde açıkça ifade edilmektedir ki, Türkiye Cumhuriyeti Devleti bir sosyal hukuk devletidir.
Hem sosyal devlet olacaksın, hem de halkını açlık sınırına denk bir maaşa talim ettireceksin. Hem sosyal devlet olacaksın, sosyal hizmetlerin bütün yükü işverenin ve işçinin sırtında olacak, devlet ise bir sigorta şirketi gibi davranacak.
İşçi ve işverenden topladığı pirimlerle, vergilerle sistemini döndürmeye çalışacak.
Böyle sosyal devlet olunmaz.
Eğer anayasamıza uygun sosyal bir devlet olmak istiyorsak, bunun tek adresi Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli ve Sosyal Devlet-Milli Devlet tezidir. Sosyal devlet, halkından topladığı vergilerden çok daha fazlasını halkına hizmet olarak sunan devlettir. Bunun için devletin vergi dışında gelir kalemleri olması zaruridir.
Sayın Baş'ın modelinde devlet emek ve üretim karşılığı, ayrıca sahip olunan madenler karşılığı senyorajı devreye koyarak büyük bir gelir kapısını açmaktadır. Ve bu devasa gelirle, işverene bir kuruş yük getirmeden, işçilere 10 bin lira maaş vermek bile mümkündür.
Tabi, 2020 TL'yi güzel bir maaş olarak görenlerin böyle bir maaşı tahayyül edebilmeleri oldukça zordur. Ama unutmayalım ki, Milli Ekonomi Modeli ile bu maaş hayal değil, bilimsel bir gerçektir.
