Bir köy ilkokulu

Eğitimci-Yazar Ahmet Yılmaz yazdı

13.11.2020 00:00

Ahmet Yılmaz
ay80153 @ gmail.com

Eski köy ilkokullarının çoğu, büyük şehir yasasının çıkması ile şimdi mahalle ilkokulu oldu. Köyler mahalleye dönüşürken, ilkokulların bir kısmı öğrenci azlığı nedeniyle kapatıldı. Kapatılan okulların öğrencileri daha kaliteli bir eğitim alması için yakınlardaki merkez okullarına taşınarak taşımalı eğitime dönüştürüldü.

Köy okullarında bizim çalıştığımız yıllarda öğretmen, çalıştığı köyde köylünün en güvendiği, birçok köylünün özel sırlarını dahi anlatabileceği kadar güven duyduğu eğitimcilerdi. Köylerimizde o yıllarda okuma yazma bilen çok az olduğundan öğretmen devlet dairelerinden gelen yazıları, yerine göre köylünün askerdeki kınalı kuzusundan gelen mektupları okur ve cevap yazan eski tabirle el emin kişiydi.

Asker mektubu okuma ve cevabını yazdırma işini ben dört yıl, yolu dahi olmayan çalıştığım köyde çok yaptım.

Kaynana gelinini yanına alır, askerdeki oğlundan gelen mektubu bana okutur ve cevabını yazdırırdı. Bir gün sordum:

"Teyze, muhtar da okuma yazma biliyor, mektubu o da okur, cevabını yazar" dediğim zaman bana:

"Doğru diyon emme öğretmen, o okuduğu mektupta, yazdığında ne varsa anlatır. Sen anlatmazsın, sana bu nedenle geliyoruz." Dedi. Öğretmen o yıllarda köylünün gözünde sırlarını saklayacak kadar güvendiği birisiydi.

Ben de:

"Yanlış anlama, her zaman severek yaparım, size yardımcı olurum, elbette geleceksiniz. Size yardım etmeyeceğim de kime yardım edeceğim" dediğim de:

"İşte bizde senden bunu bekleriz, çok sağ ol oğlum."Dedi. Ve bu işe o köyde çalıştığım dört yıl boyunca sayısını hatırlayamadığım kadar asker mektubu okudum ve yanıtlarını da yazdım. Köylünün asker oğullarından izine veya askerliğini bitirip gelenlerden yanıma teşekkür etmeye gelenler olurdu. Gelenlerle sohbet ederdik. Onlar bazı sorunlarını anlatır, yardımcı olmamı isterlerdi.

Köy ilkokullarının çoğu eğitim taşımalıya dönüştürülünce kapatıldı ama asıl sorun, bu köylerden okumuş aydın insanların çekilmesidir. Öğretmenler köylerden çekilince, özellikle kırsal kesimlerde halk yalınız imamla ve çeşitli cemaat gruplarının adamları ile yüz yüze kaldı.

Ekonomik nedenlerden dolayı köylü tarlasına ekip biçtiği ile geçinemez durumlarda kalınca kentlere, özellikle genç nesillerde bir göç dalgası da başladı. Köylerin birçoğu boşaldı, viraneye döndü. Köylüler tarımsal girdilerin fiyatlarının aşırı derece de yüksek olmasından tarım yapamaz, üretemez durumlarda kaldı toprağından ve üretimden koptu.

Hayvancılık genel olarak kırsal kesimlerde yapılan bir iştir.

Kırsal kesimlerin boşalması bu sektörü de kendiliğinden yok etti.

Kentlere göçenler değişti mi?

Değişti!

Ama bu nasıl bir değişim oldu?

Kılık kıyafet biraz değişti.

Kafa yapısı, yani kültürel ve sosyal yapı da değişti. Tarikatlar, saf temiz yürekli, dürüst Anadolu'nun ücra köylerinden kopup gelmiş insanları karşılarında bulunca, bu insanlara el attılar. Okulların yanında Kuran kursları açıldı, yurtlar yapıldı. Tarikatlar, bu yurt ve kuran kurslarında amaçları doğrultusunda o saf kırsaldan gelen çocukların kafalarına Atatürk ve aydınlanma düşmanlığı soktular. Geceleri yapılan tarikat toplantılarında bu saf vatandaşlarımız dini sohbetler adı altında tarikat eğitimine tabi tutuldu. Aydınlanmanın, devrimlerin, akılcılığın yolunu kapatarak biat kültürü verildi.

Kentlerdeki beklenmedik şekilde hızlı nüfus artışı, kentleşmeyi de olumsuz etkiledi. Belediyeler alt yapı yapmaya yetişemedi. Gece kondu aldı başını gitti. Kente gelenler birçok yönüyle sorun oldu.

O köylerdeki okulların birçoğu taş ve yığma yapılardı. Ama o ilkokullarda yapılan eğitim öğretimde yetiştirilen aydınlık, çağdaş ve Atatürk devrimlerinin savunucusu gençlerin yerini, çoğunlukla sakallı, kafaları dini bilgiler diye hurafelerle doldurulmuş tarikatların militan gençleri aldı.

Birçok köyde jandarma karakolları da kapatılınca, köylerde ne olup bittiğinden devletin haberi olmadı. Bütün bunlar, yani köy ilkokullarının kapatılarak taşımalı eğitime dönüştürülmesi, köylerdeki jandarma karakollarının kapatılması aslında tarikatların ve dini siyasete alet eden siyasi partilerin dışında kimsenin işine de yaramadı.

Bu günlerde siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda toplumun içine düşürüldüğü sıkıntılı durumların asıl nedenlerini işte bu ve benzerleri durumlarda aramak gerekir.