Kızılbaşlık nedir?

Eğitimci - Yazar Ahmet Yılmaz Kızılbaşlığı yazdı

12.03.2019 00:00

Ahmet Yılmaz
ay80153 @ gmail.com

Kızılbaş terimi, Ehli Beyt taraflarından Anadolu Alevileri için kullanılan bir terimdir. Bektaşiler bunun dışında kalır. Fakat Osmanlı'da Ehli Sünnet Mezheplerinden olan bazı tarikat mensupları Hz. Ali yolunda giden Alevileri karalamak için, ahlâk dışı davranışlar anlamında kullanırlar.

Bunun gerçek nedenleri, yani "Kızılbaş" terimini ahlâk dışı anlamında kullanılmasının nedenleri ise:

Emevi İslam anlayışının toplumda egemen kılınma isteği.

İslâm'ın Emevi yorumunun gerçek İslâm diye gösterme çabası.

Emevi ve Abbasilerin İslâm'a ve İslâm toplumlarına, özellikle Arap olmayan, fakat İslâm Dinini kabul eden toplumlara yaptıkları zulmü, zalimliği, caniliği, sömürüyü haklı çıkararak kapatma arzuları "Kızılbaş" terimini yanlış anlamda kullanmışlardır.

Seksen altı yıllık Emeviler zamanında Hz. Ali ve Ehli Beyt aleyhine vaazlar verilmiş, hadisler uydurulmuştur.

Anadolu'da Bektaşiler dışında kalan Aleviler için kullanılan "Kızılbaş" terimi İran'da da Şah İsmail yandaşları için kullanılmıştır.

Peki! Kızılbaş terimi nereden geliyor?

1-625 yılında yapılan Uhud Savaşında Peygamberimiz Hz. Muhammed'i korumak amacı ile kendini siper eden Ebu Decace'nin yaralanması ve sarığının kanla kıpkırmızı bir hale gelmesi.

2-628 yılında Yahudilere karşı Hayber Kalesinin alınması için yapılan Hayber Savaşında, Hz. Ali başına kırmızı renkli bir sarıkla sarmıştır.

3-657 yılı Mayıs Ayında Hz. Ali ve Muaviye arasında yapılan Sıffin Savaşında, Hz. Ali'nin Ordusunun askerleri başılarına krımızı renkli sarık sardıkları için bu orduya "Kızılbaş Ordusu."

Muaviye'nin Ordusunun askerleri ise başlarına siyah renkli sarık sardıkları için de bu orduya" Karabaş Ordusu" adı verilmiştir.

Daha sonra Muaviye Halife olduktan sonra Emwviler dönminde "Karabaş" terimi kaldırılmış, "Kızılbaş" terimini ise kullanmaya devam edilmiştir.

4-Hz. Ali Küfe'de Haricilerden İbn-i Mülcem tarafından 27 Ocak 661 Çarşamba günü yaralandığında başındaki sarık kana bulanmıştır. Hz. Ali iki gün sonra 29 Ocak 661 Cuma günü de Hakka yürümümüştür.

5-Safevi soyunun atası kabul edilen Şah Firuz başına kırmızı renkli külah giyerdi. Safeviler Türkmen ve Ehli Beyt taraftarı olup İran'da uzun yıllar yönetimin başında bulunmuşlardır.

6-1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim Ordusu ile İran Şahı Şah İsmail'in Ordusu Arasında yapılan Çaldıran Savaşında, Şah İsmail'in Ordusunun askerlerinin başında kırmızı renkli sarık vardır. Bu nedenle de orduya" Kızılbaş Ordusu" denir.

7-Şah Cüneyt'in Oğlu Şah Haydar babasını öldüren Sultan Halil'den babasının intikamını almak için Şirvan'a giderken askerlerinin başına kırmızı renkli sarık sardırmıştır.

8-Orta Asya'da Türklerin bazı oymak ve boylarının erkekleri başlarına börk adı verilen kırmızı renkli bir başlık giyerlerdi.

Bazı Türkmen boyları Orta Asya ve Horasan'dan ayrıldıktan sonra, özellikle Alevi inancını kabul edenler geleneklerini devam ettirmişlerdir.

Tahtacı Alevilerinde 1975 yılında Anamur'da Tarihçi Doğan Avcıoğlu'nun yaptığı bir araştırmada, Horasan'daki gelenek ve alışknlıklarının yüzde otuz dokuzunu devam ettirdikleri görülür. Bu durum biraz farklılıklar görülse de günümüzde devam etmektedir.

Bu nedenledir ki, Alevilere "Kızılbaş" denilmektedir. Kızılbaşlık Alevilik demektir.

Kızılbaş Aleviler, Orta Asya ve Horasan'da yaşadıkları gelenek ve göreneklerini İslâm ile bağdaştıran Türkmen topluluklarıdır.

Türklerin geçmiş kültürlerini tanımak için Tahtacı Alevilerini kültürel bakımından iyi tanımak gerekir.